Donuktaş Mabedi
Mersin’in Tarsus ilçesinde yer alan ve Donuktaş olarak adlandırılan yapı, 18. yüzyılın başından bu yana birçok gezgin ve arkeolog tarafından ziyaret edilmiş ve hakkında farklı yorumlar yapılmıştır.
Görsel Sahibi: TGA
Mersin’in Tarsus ilçesinde yer alan ve Donuktaş olarak adlandırılan yapı, 18. yüzyılın başından bu yana birçok gezgin ve arkeolog tarafından ziyaret edilmiş ve hakkında farklı yorumlar yapılmıştır. Yapılan bilimsel çalışmalar sonucunda, buranın anıtsal bir tapınak olduğu tespit edilmiştir.
📝 Bu Sayfada Neler Var? (İçindekiler)
⛏️ Tarihsel İncelemeler ve Kazılar
Donuktaş hakkında ilk yorumlar Orta Çağ gezginlerinden V. Langlois’dan gelmiş ve burayı Asur Kralı Sardanapal’ın mezarı olarak nitelemiştir. 1888-1890 yıllarında Alman arkeolog Robert Koldewey tarafından incelemeler, daha sonra Fransız arkeolog Charles Texier tarafından kazılar yapılmış; bu kazılarda büyük bir heykele ait olduğu sanılan bir parmak bulunmuştur.
Tapınak hakkında bugüne değin en ciddi araştırma, 1985’te Tarsus Müzesi ve Prof. Dr. Nezahat Baydur tarafından başlatılmıştır. 1992 yılında sona eren bilimsel kazılar sonucunda, yapının anıtsal bir tapınak olduğu kuşkuya yer bırakmayacak şekilde ortaya çıkarılmıştır.
🏛️ Tapınağın Mimarisi ve Boyutları
Anıtsal yapı, kuzeydoğu-güneybatı yönünde uzanan dikdörtgen bir alan içinde yer almaktadır. Yapı, kare şeklindeki masif tonozlu bir kemerle bağlanmıştır ve yirmi basamaklı bir kaide üzerine oturduğu tespit edilmiştir.
- Dıştan uzunluğu yaklaşık 98 metre, genişliği 43 metredir.
- Duvarların yüksekliği 8 metreye, kalınlığı ise 6,5 metreye ulaşmaktadır.
- Ana mekânın üstünün açık olduğu anlaşılmıştır.
- Yapının dış cephesinin, kazılarda çıkan çok sayıda mermer levha nedeniyle mermerle kaplanmış olduğu sanılmaktadır.
Görsel Sahibi: TGA
Yapı Malzemesi ve İç Alanlar
Duvarlar, sıkıştırılmış çakıl taşının Roma betonu ile tutturulmasıyla yapılmıştır. Rampa ve cella duvarları, yapının yüksek podyumlu bir tapınak olabileceğini göstermektedir. Tapınakta ayrıca bir altarın varlığı tespit edilmiştir.
Görsel Sahibi: TGA
👑 Olası Adanma ve Yapım Amacı
Yapım tarihine dair kesin veriler olmamasına rağmen, sütun başlığı ve diğer mimari parçalara dayanarak MS 2. yüzyılda yapımına başlanıldığı ancak bitirilemediği düşünülmektedir.
Tapınağın, bu yüzyılda Kilikya’nın başkenti olan Tarsus’ta, bölge birliğini simgeleyen bir birlik tapınağı olduğu ileri sürülmektedir. Ayrıca Tarsus’un kurucusu ve baş tanrısı olan Sandan (Sandon, Herakles, Baal-Tarz)’a adanmış olabileceği de düşünülmektedir. Bu tanrıların Roma döneminde Jüpiter ile özdeşleşmiş olması nedeniyle, buranın Jüpiter Tapınağı olarak inşa edildiği de yaygın bir görüştür.