Elaiussa-Sebaste Ve Korykos Su İletim Sistemleri

Gezi & Rotalar
01 Aralık 2025
0 YORUM
6 KEZ OKUNDU
mersinlim

REKLAM ALANI

Elaiussa Sebaste ve Korykos'a su taşıyan antik su kemerlerinin genel görünümü

Görsel Sahibi: TGA

📍 Konum: Ayaş Beldesi Merdivenlikuyu Mevkii, Erdemli / Mersin

💧 Su Kaynağı: Lamas (Limonlu) Çayı

⏳ İlk Yapım Dönemi: MS 1. ve 2. Yüzyıllar (Roma Dönemi)

🛣️ Taşıdığı Kentler: Elaiussa Sebaste ve Sonradan Korykos

⭐ Önemli Özellik: Lamas Su Yolu’nun Üçüncü Ana Sistemi

🔗 Kaynak: Mersin İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü

Elaiussa-Sebaste ve Korykos Su İletim Sistemleri, Mersin’in Erdemli ilçesinde yer alan antik Elaiussa Sebaste kentine Lamas (Limonlu) Çayı’ndan su taşıyan karmaşık bir mühendislik harikasıdır. Roma döneminde (muhtemelen MS 1. ve 2. yüzyıllarda) inşa edilen bu sistem, Lamas Su Yolu’nun üçüncü ve en uzun bölümünü oluşturmaktadır.

📜 Tarihsel Gelişim ve Korykos Uzatması

Su kemerleri başlangıçta yalnızca Elaiussa Sebaste’ye su taşıyordu. Ancak MS 4. yüzyıldan sonra bölgedeki dinamikler değişti; Elaiussa Sebaste limanının kumullar yüzünden kapanmasıyla önemini yitirirken, yakındaki Korykos (Kızkalesi) limanı sayesinde öne çıktı.

Bizans Komutanı Ilios ve Uzatma

Çok kereler onarım gördüğü bilinen su kemerleri, MS 5. ve 6. yüzyıllarda Korykos’a su iletecek şekilde uzatılmıştır. İkinci su kemerinin üstündeki yazıtta adı geçen Bizans Komutanı Ilios’un, bu uzatma işlemini kendi döneminde gerçekleştirdiği anlaşılmaktadır.

Bu su taşıma sistemi, bir bütün olarak bakıldığında, Diocaesarea (Uzuncaburç) ve Ura (Olba) kentlerinin su iletim sistemleriyle birlikte Lamas Su Yolu’nun ilk iki sistemini oluşturur.

💧 Su Taşıma Sisteminin Bileşenleri

Lamas Vadisi’nden başlayan bu kompleks su taşıma sistemi, yüksek mühendislik bilgisi gerektiren çeşitli bileşenlerden oluşmaktadır:

Ana kayaya oyulmuş galeri tipi kanallar (Topoğrafik eğime uygun, suyun debisini sabit tutacak şekilde ayarlanmıştır).
Ana kaya oyularak veya harçlı duvar tekniğinde yapılmış üstü açık kanallar.
Su kemerleri (dere yatağının genişliğine ve yamaçların yüksekliğine göre tek veya iki katlı).
Tüneller: Bir insanın rahatça geçebileceği yükseklikte yer altı tünelleri (düşman saldırılarından korunma amacıyla).

Lamas Su Yolu üzerindeki su kemerlerinin bir başka açıdan görünümü

Görsel Sahibi: TGA

Galeri ve Tünel Özellikleri

Yamaçta bulunan galeri tipi kanallarda, arıza ve bakım durumlarında dışarıdan müdahaleyi kolaylaştırmak amacıyla belirli aralıklarla pencere tipi gözler açılmıştır. Bu gözler aynı zamanda atıkların boşaltılması ve tünel içindeki havasızlık ve nemden kaynaklanan yosunlanmanın önlenmesi için de kullanılmıştır.

Yer altı tünellerinin içinden yüzeye dikey hava bacaları açılmıştır. Bu bacalar tünel tamamlandığında hem denetleme hem de bakım için kolay ulaşım imkanı sağlamaktaydı. Kente kadar ulaştırılan suyun şehre dağıtımı ise pişmiş toprak veya kurşun künk sistemleriyle yapılmıştır.

🛠️ Roma ve Helenistik Sistem Farkları

Antik su sistemleri, bakım ve temizlik açısından farklı zorluklar barındırıyordu:

Helenistik Sistem: Suyun temiz kalması için kanalların üzerini örtmüş ve mümkün olduğunca yer altından geçirmişlerdir. Ancak arıza durumunda onarımı zordu.
Roma Sistemi: Açık su yolunu tercih etmişlerdir; bu sistemde kirlilik sorunu ortaya çıkmıştır. Bu nedenle, düzenli bakım ve temizlik zorunluydu. Roma döneminde, su yolunun bakım ve temizliğini denetlemek üzere özel bakım ekipleri ve kontrol ekipleri oluşturulmuştur.